درمان ناباروری
زمانی که یک زوج بعد از یک سال رابطه ی جنسی بدون جلوگیری از بارداری نتوانند باردار شوند مبتلا به ناباروری هستند.بطور معمول 10 الی 15 درصد از زوج ها مبتلا به ناباروری هستند.
علل ناباروری
ناباروری علل مختلفی دارد که این علل می تواند مربوط به مرد یا زن باشد. در اینجا به علل ناباروری مردان و زنان بطور جداگانه می پردازیم .
علل ناباروری در زنان
- آندومتریوز
- اختلال در تخمک گذار
- مشکلات دستگاه ایمنی بدن
- اختلال در لوله های رحم
- اختلال در گردن رحم
علل ناباروری در مردان
- اختلالات مربوط به اسپرم
- ناهنجاری های مربوط به ساختمان بدن
- ناتواني جنسي
- انزال زودرس
علائم و نشانه های ناباروری در زنان
هر زوجی پس گذشت مدت زمانی مشخص مایل به بچه دار شدن و تجربه شیرین مادر یا پدر بودن می باشند. هنگامی که زن و شوهری تقریبا پس از یک سال آمیزش جنسی منظم (بدون هیچ گونه روش پیشگیری) بچه دار نشده اند، می توان گفت نازایی اتفاق افتاده است . بدیهی است که قبل ازدواج و آمیزش جنسی منظم یک ساله نمی توان گفت که خانمی نابارور است یا خیر.
نشانه اصلی ناباروری در زنان، عدم توانایی زوجین به باروری در بازه زمانی مذکور است. ناباروری نشانه مهم دیگری ندارد .
شایع ترین علائم ناباروری
همانطور که ذکر شد مهمترین نشانه ناباروری همان عدم توانایی زوجین به باروری پس از گذشت یک سال می باشد . اما علائم ذیل می تواند دلیل بر ناباروری زنان باشد که عبارتند از:
- با افزایش سن احتمال باروری کاهش می یابد، زنان بالای 40 سال قدرت باروری کمتری نسبت به زنان سن پایین دارند.
- قطع قاعدگی به مدت چند ماه متوالی نیز می تواند از علامت ناباروری باشد.
- قاعدگی های دردناک یا نامنظم یا قطع قاعدگی
- آندومتریوز تخمدان (وجود بافت دیواره رحم در تخمدان که باعث سقط جنین مکرر، درد در هنگام آمیزش جنسی ، خونریزی ، درد های شدید لگنی و… می شود) نیز احتمال ناباروری زنان را افزایش می دهد.
- عفونت مزمن لگن
- سقط جنین مکرر
- اختلالات تخمک گذاری که می تواند ژنتیکی باشد .
- قاعدگی های طولانی که 40 روز یا دو ماه طول می کشد نیز می تواند از علائم ناباروری باشد.
- یائسگی زود هنگام : یائسگی به معنای قطع قاعدگی زودتر از موعد مقرر می باشد. یائسگی زود هنگام دلیل مشخصی ندارد اما مواردی مثل مصرف دخانیات ، شیمی درمانی، پرتو درمانی، بیماری های سیستم ایمنی مثل ایدز و… در یائسگی زود هنگام تاثیر گذار هستند. بدیهی است با اتفاق افتادن یائسگی زود هنگام احتمال باروری به صفر می رسد.
دلایل ناباروری در زنان
- دیابت : دیابت نیز می تواند باعث ناباروری شود، دیابت باعث می شود که فرآیند تخمک گذاری ماهانه دچار اختلال شود در نتیجه باروری اتفاق نیفتد.
- چسبندگی رحم : چسبندگی رحم که معمولا پس از انجام کورتاژ، عمل لگن و رحم، عفونت مزمن و… اتفاق می افتد می تواند باعث ناباروری شود.
- کیست تخمدان
- تنبلی تخمدان
- مشکلات لوله فالوب : در صورت ایجاد اختلالات در لوله رحمی احتمال ناباروری افزایش می یابد. عفونت لوله رحم می تواند باعث ناباروری شود. دقت شود که ممکن است این عفونت علائم خاصی جز تب و لزر نداشته باشد.
راه های درمان ناباروری
برای درمان ناباروری راه های بسیاری وجود دارد که در اینجا در مورد هر کدام توضیحی را در اختیار شما خواهیم گذاشت.
داروهای درمان ناباروری
یکی از راه های اصلی برای درمان ناباروری که برای زنان استفاده می شود مصرف داروهای باروری است. این روش بیشتر برای زنانی مورد استفاده قرار می گیرد که دچار اختلال در تخمک گذاری شده اند.این داروها با تنظیم تخمک گذاری باعث بارور شدن خواهند شد. البته مصرف این داروها باید طبق تجویز پزشک صورت گیرد و تحت نظر وی باشد در غیر این صورت جوابگو نخواهد بود.
این داروها عبارتند از :
- کلومیفن
- گنادوتروپین های انسانی یا HMG
- هورمون تحریک کننده فولیکول یا FSH
- گنادوتروپین های جنین انسانی یا HCG
- آنالوگ هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH)
- مهار کننده های آروماتاز
- متفورمین (گلوکوفاژ)
- بروموکریپتین
جراحی
در برخی مواقع ممکن است که با مسدود شدن لوله های فالوپ رحم و مشکلاتی از این قبیل ناباروری پیش آید. در این مواقع با روش جراحی می توان ناباروری را درمان نمود.
ART
این روش نیز که تکنولوژی تولید مثل کمکی است می تواند کمک بزرگی در درمان ناباروری نماید. متداول ترین شکل ART باروری خارج از رحم (IVF) است که یکی از روشهای موثر در درمان ناباروری است. بدین صورت که با برداشتن تخمک بالغ از بدن زن و بارور کردن آن با اسپرم مرد در آزمایشگاه درمان ناباروری صورت می گیرد. در این روش بعد از حدود 3 الی 5 روز جنین را در رحم مادر قرار می دهند.
درمان ناباروری با IUI
یکی از روش هایی که برای درمان ناباروری از آن استفاده می شود IUI است .مشکلات مربوط به ناباروری ممکن است به دلیل بیماری و یا عارضه هایی در زن ،مرد و یا هر دوی آنها باشد .به هر حال رو شهای متفاوتی برای درمان ناباروری برای این زوجین در نظر گرفته شده است.که از ابتدایی ترین آنها می توان به IUI اشاره کرد.در صورتی که این روش موفقیت آمیز نبود افراد می توانند روش های دیگری مانند IVF را انجام دهند که به مراتب پیچیده تر و پرهزینه تر خواهد بود.
IUI چیست؟
در این روش ها اسپرم های تهیه شده از مرد جدا می شود به این صورت که اسپرم هایی که طبیعی تر بوده و یا اینکه دارای کیفیت و تحرک مطلوبی هستند از دیگر اسپرم ها جدا می شوند و توسط متخصص زنان و زایمان به رحم تزریق می شود با انجام این روش احتمال اینکه اسپرم و تخمک درون رحم پیوند داده شوند و لقاح انجام بگیرد بالاتر می رود.با انجام این روش احتمال باداری زوجین تا چندین درصد بالاتر می رود.
بهتراست کسانی که دارای مشکلات زیر هستند روشIUI را انجام دهند.
مردان با مایع منی و اسپرم های کم
در کسانی که مقدار زیادی اسپرم نامطلوب وجود دارد
وجود آنتی اسپرم در مایع منی در مردان که مانع از بارور بودن اسپرم ها می شود .
عدم تحرک کافی اسپرم ها
مشکلات مربوط به تخمک گذاری و وجود ترشحات خطرناک در رحم
عدم توانایی نعوظ و انزال در مردان
ناباروری به دلایل دیگر
صحبت های خانم دکتر موسوی زاده در رابطه با iui :
درمان ناباروری با IVF
IVF یا لقاح خارج رحمی، در درمان مشکلات ناباروری و یا سایر مشکلات ژنتیکی کاربرد دارد. در طول درمان، تخمک های بالغ از تخمدان ها گرفته خواهند شد و در محیط آزمایشگاهی توسط اسپرم، بارور می شوند. سپس، این تخمک های بارور در داخل رحم کاشته می شوند.
میزان موفقیت این شیوه درمانی به عوامل متعددی از جمله، سن مادر و علت ناباروری بستگی دارد. در صورتی که بیش از یک جنین داخل رحم کاشته شود، احتمال دو قلویی و چند قلویی افزایش می یابد.
برخی از علل انجام IVF عبارت است از:
– آسیب و یا انسداد لوله های فالوپ
– اختلالات تخمک گذاری
– تولید ناکافی اسپرم
– اختلالات ژنتیکی
اقدامات قبل از IVF
قبل از آغاز این شیوه درمانی، برخی از آزمایشات و تست های غربالگری باید انجام شود، از جمله:
– بررسی تخمدان ها، به منظور تعیین کمیت و کیفیت تخمک ها. هم چنین، غلظت هورمون محرک فولیکول (FSH) و استرادیول در خون اندازه گیری می شود.
– آنالیز مایع منی
– بررسی بیماری های عفونی مانند ایدز
مراحل IVF
القای تخمک گذاری
اگر در روند درمان، از تخمک های خودتان استفاده شده است، ابتدا تخمدان ها توسط هورمون های ترکیبی و مصنوعی، تحریک می شوند تا تخمک بیشتری تولید شود. در این درمان، چندین تخمک نیاز می باشد، زیرا تعدادی از تخمک ها قابلیت بارور شدن نخواهند داشت.
مصرف برخی از داروها نیز نیاز می شود، از جمله:
– داروهایی جهت تحریک تخمدان ها به صورت تزریقی، تا تخمک های بیشتری تحریک شوند.
– داروهایی جهت پیشگیری از آزاد شدن زود هنگام تخمک ها
– داروهایی مانند مکمل های پروژسترون، جهت آماده شدن رحم و کاشتن جنین
بازیابی تخمک
این مرحله، 34 تا 36 ساعت بعد از آخرین تزریق و یا قبل از تخمک گذاری انجام می شود. در این مرحله، تخمدان ها و فلیکول ها بررسی می شوند، و تخمک ها از فولیکول ها گرفته خواهند شد. سپس تخمک های بالغ در محیط مناسب قرار می گیرند و با اسپرم مخلوط می شوند.
بازیابی اسپرم
اسپرم در محیط آزمایشگاهی، از مایع منی جدا می شود.
باروری
حدودا 12 روز تا دو هفته بعد از بازیابی تخمک، بارداری از طریق آزمایش خون ساده تشخیص داده می شود. در صورت عدم باروری، تزریق پروژسترون قطع، و عادت ماهیانه آغاز می شود. در صورت پریود نشدن و یا خونریزی های غیر طبیعی، حتما پزشک خود را مطلع کنید.
احتمال داشتن کودکی سالم و زایمان خوب بعد از درمان با IVF، به عواملی مانند، سن مادر، وضعیت جنین، سابقه استفاده از این شیوه درمانی در زایمان های قبلی، علت ناباروری و یا سبک زندگی نیز بستگی دارد.
